Çorum Mutfağı / Corum Cuisine

İskilip Dolması -

M.Ö. 1274 yılında Mısır Firavunu İkinci Ramses ile Muvattalli arasında yapılan savaş sonucu tarihin ilk yazılı barış anlaşması Kadeş’e imza atan Hititler, antik çağın bu dönemine damgasını vurmuş. Günümüzdeki Hattuşa kenti ise saray ve tapınakları, binlerce tablet içeren arşiv yapısı, anıtsal kapıları, devasa boyutlarda tahıl ambarları, Hititlere ait en uzun hiyeroglif yazıyı içeren ve kısmen silinen Nişantepe Yazıtı gibi çok sayıda esere ev sahipliği yapıyor. Hitit inancının muhteşem görselliğini yansıtan Yazılıkaya Kutsal Alanı, önünde kaya duvarlarına işlenmiş çeşitli betimlemeler bulunan Sfenksli Kapısı ile hafızalara kazınan Alacahöyük, eski ticaret yolları üzerinde yer alan kötülük ve kirlilikten arınma ritüellerinin mekânı Şapinuva Ören Yeri, Çorum’da Hititlerden günümüze kalan tarihi alanlar arasında.

Çorum Leblebisi - Çorum Chickpeas

Çorum’un meşhur sarı leblebisi kuru nohuttan yapılır.Nohutun leblebiye dönüşmesi bir buçuk aylık bir emeğin ürünüdür.Tarihi dükkanlarda , tek kavrumluk leblebiler çuvallardan tenekelere , oradan leğenlere doldurulur. Odun ateşi ile yeterli sıcaklığa ulaşan fırına aktarılan leblebiler son kavurmadan sonra tekrar çuvallara doldurularak dumanı üstünde satışa sunulur. Çorum da her köşe başında bir leblebici dükkanı bulmanız mümkündür. Öteden beri yörede yetişen nohutun iriliği ve leblebiye dönüşümü haklı bir üne kavuşmuştur. Ancak altmışlı yıllardan sonra artık bölgede yetiştirilen nohut , leblebi üretimine yetmemeye başlamış ve başka bölgelerden nohut getirilmiştir. Buna rağmen Çorum leblebisi ününden hiçbir şey kaybetmemiştir. Bunda , kuşaktan kuşağa aktarılarak bugüne ulaşan kavurma işlemlerindeki beceri önemli rol oynamaktadır.

Çorum leblebisi yaklaşık 3 asır önce Ahmedi Sever isminde muhterem bir zatın Çorum da yetişen nohut cinslerinden leblebiyi imal ettiği söylenmektedir.Yaklaşık 3 asırdır  üretimi yapılan leblebinin adı adeta Çorum ismi ile özdeşleşmiştir. Çorum denince leblebi, leblebi denince ise akla hemen Çorum gelir.

Bu surette leblebisi ile ünlü olan Çorum, yöresel yemekler bakımından da oldukça zengindir

İlin özgün yemekleri arasında Mayalı , (Saç Mayalısı, Tava Mayalısı) , Yanıç , Cızlak , Kömbe, Oğmaç, Hingal, Haşhaşlı Çörek, Borhani (Hamurlu, Yumurtalı, Mantarlı) Helise, Çullama, Madımak, Tirit , İskilip Dolması , Keşkek, Kara Çuval Helvası, Hedik, Teltel, Has Baklava sayılabilir. Katipler Konağı ve Veli Paşa Konağında yöresel yemekleri tatmak mümkündür.

Çorum Baklava

Çorum Valiliği  tarafından hazırlanmış “Çorum Mutfağına Güzelleme” adlı kitaptan da bahsetmek istiyorum. 4 Bölüm, 395 sayfa olarak hazırlanmış kitabın;

1. Bölüm - Hitit Tarihi ve Kronolojisi -Yrd. Doç. Dr. Ahmet Uhri, Çorum İç Anadolu’nun gizli bahçesi-Ersin Demirel, Çorum’u bilir misiniz?-Nedim Atilla, Çorum’da lezzet serüveni-Eyüp Kemal Sevinç, Çorum ağzında yemek-İbrahim Gösterir.
2. Bölüm - Çorum yöresel mutfağının geleneksel yapısı-Ülkü Menşure Solak, Hitit yemekleri ile Çorum yemekleri arasındaki ilişkiler-Asuman Albayrak.
3. Bölüm - Sihirli bitki kebere-Doç. Dr. Arif Bilgin, Çorum leblebisi-Ahmet Örs, İskilip’in elmaları-Mustafa Serdar Çorumlu, Dur yolcu! Çorum’un bu güzelliklerini tatmadan sakın geçme-Artun Ünsal, Keşkek-Nihal Kadıoğlu Çevik, Tek kazanda mükellef bir şölen: İskilip dolması-Aylin Öney Tan.
4. bölüm - Çorum mutfağından pek çok tarif var. Hamur işlerinden, et yemeklerinden, sebze ve ot yemeklerinden, tatlılardan başka çerezler, turşular, içeceklerin bile yapılışlarını öğreniyorsunuz. Böylesine kapsamlı bir yemek kitabı ülkemizin mutfak kültürünün tanıtımı ve korunması açısından kayda değer bir çalışma.

Hingal Mantı

Şef Eyüp Kemal Sevinç; “ Hititlerden günümüze Çorum mutfağı ” yöresel lezzet yarışmasında jüri üyeliği yapmış. Tadına baktığı 300’e yakın yemek için, “ Çeşitlilik ve üretkenlik gerçekten büyüleyici, bu kadar çok yemeğin var olduğunu görmekte aynı derecede şaşırtıcı idi ” diyor. Hititlerin “Zalpa” diye adlandırdığı narlı kuzu budu, yırtılmış asma yaprakları ve kıyma ile yapılan “yırtma” isimli çorba, madımak, söbelik dolması, kuru mantı, leblebi tozundan yapılan teltel ve tabii ki Çorum’un en meşhur yemeklerinden olan, ilgimizi çeken İskilip dolması.

_________________________________

Çorum Cuisine 

_________________________________

Çorum Cuisine 

In 1274 BC, the Hittites signed the world’s oldest known written peace treaty in the aftermath of battle between Egyptian pharaoh Ramesses II and Hittite ruler Muwatalli II, making a permanent mark on this era in antiquity. Today, the city of Hattusha is home to thousands of artifacts, such as its palaces and temples; its archives, which contain thousands of tablets; monumental doors; giant granaries; and the partially erased Nişantepe Inscription, the Hittites’ longest hieroglyphic text. Among the historic areas in Çorum dating back to the Hittites are the Yazılıkaya sanctuary reflecting the splendid visuality of Hittite beliefs; Alacahöyük, renowned for its Portal Sphinx before which there are walls engraved with various descriptions; and the ruins of Shapinuva, where rituals to be cleansed of the evil and dirtiness on the old trade routes were carried out.

Kara Deniz Mutfağı / Black Sea Cuisine 
Kaynak 
İl kültür ve Turizm
Anadolu Jet
Türkiye Gazatesi- Sevim Gökyıldız.

Berfend BER

_________________________________

_________________________________