Afganistan Mutfağı / Afghanistan Cuisine

Berfend BER - Afganistan’ın coğrafi yapısı; genellikle üzerinde sıra dağların bulunduğu yaylalardan ve yer yer de ovalardan oluşmaktadır. Bir ziraat ve tarım ülkesi olan Afganistan’da kuraklığın yaygın olması ve elverişsiz tabii şartlardan ötürü toprakların ancak onda biri kullanılabilmektedir.

Çok karışık bir etnik özellik gösteren Afganistan; esas itibari ile Afgan, Tacik ve Türklerden meydana gelmektedir. Ülkedeki ikinci büyük etnik grubu oluşturan Türklerin nüfusu, 5-6 milyon dolayındadır. Özbekler, Türk grupları içinde en çok nüfusa sahiplerdir.

Yıllardır savaş nedeniyle büyük zorluklar altında yaşamın devam ettiği Afganistan, zengin yemek kültürüyle dikkat çekmektedir. Özünü koruyan ve hemen hemen hiçbir yabancı yemek kültüründen etkilenmeyen nadir mutfaklardan biridir. Yeme alışkanlığı kırsal kesime ve şehir yaşamına göre değişir. Kırsal kesimde köylüler genellikle hayvan yetiştiricileridir.

Afgan mutfağının genelde ete, ekmeğe ve pirince dayanıyor. Lezzetli yemekleriyle damaklara hitap eden Afgan mutfağının en önemli lezzetleri arasında ''Afgan pilavı'' yer alıyor. Afgan pilavının et, tavuk eti, sebze ile yapılan çok sayıda değişik pişirme şekli olduğu kaydediliyor.

Sabah kahvaltıları çok sade ama lezzetlidir. 

Sabahları taze süt içerler ve taze ekmekle taze yapılmış tereyağı yerler. Şehirlerde ise Avrupa usulü kahvaltı benimsenmiştir.

Öğle yemeği önemli bir yemektir. 

Bu yemekte genellikle çok zengin ve yoğun bir çorba yenir. Bu çorba yağlı etle yapılır ve içinde sebze de vardır. Bu çorbayı uzun ve geniş bir ekmek olan ve rafine edilmemiş undan yapılan "Afgan ekmeği" ile yerier. Bu ekmek çok lezzetlidir. Afganlar ekmeklerini ufak ufak doğrayarak tabaklarına koyarlar üzerine çorbanın suyundan döküp yanına da et ve sebze parçaları koyarak yerler. Bu çorbadan ziyade tam bir yemek gibidir. Yemeğe yanında genellikle salata veya taze soğan eşlik eder.

Akşam yemeği birlikteliktir.

Akşam yemeğinde ise; genellikle etli pilav yerler. Eğer konukları varsa et yerine pilav tavuk eti ile pişirilir.

Meyni (kıl) adı verilen özel pirinçten yapılan pilavın çok önemli olduğu ve özel günlerde de değişik pilavların pişirildiği Afgan mutfağında, pirincin pilav olması için renginin kırmızı veya kahverengi ya da yeşil gibi birlikte piştiği besin maddesinin rengini alması gerekmektedir. Baharın gelişini kutlamak için yeşillikler yerler. Hatta hazırladıkları pilavın rengi bile yeşildir. İspanakla yapılan bu pilava “Zümrüt Pilav” derler. Ayrıca Afganlar sebzeye “sebze” derler. Ama “sebzeli pilav” denilince bu “ıspanaklı pilav”dır. Yani “Zümrüt Pilav”.

Ekmeğin yerinin çok önemli olduğu, etin ise hemen hemen tüm ana yemeklerde kullanıldığı Afganistan mutfağının bölgesel farklılıklar göstermediği, yalnızca Kuzey Afganistan'da yaşayan Türkmen ve Özbeklerin pişirme yöntemleriyle farklılıkları vardır.

Afgan mutfağının Olmazsa olmazları et, ekmek ve pirinç olduğu gibi, baharat ve taze otların da bol kullanıldığı Afgan mutfağında yoğurtta , hem yemeklerin yanında  hem de yapımında çokça tüketilmektedir.

Afgan mutfağı'nda en çok kullanılan baharat ve taze otlar , taze ve kuru kişniş, soğan, nane, sarmısak, pırasa, toz kırmızı biber, tarçın, karanfil, hindistan cevizi rendesi, kakule, kimyon, siyah kimyon ve yine bir baharat karışımı olan garam masaladır.

Afgan mantısının da önemli lezzetlerden biri olduğu Afganistan mutfak kültüründe, diğerlerinden farklı olarak mantının içine kuşbaşı et konuluyor ve buharda pişiriliyor.

Afganistan'da erkekler yemek pişirmeyi çok severler. Genellikle onlar için yemek pişirmek sakinleştirici ve dinlendiricidir. Hatta arkadaşlar zaman zaman toplanarak aralarında yemek yapma yarışı bile yaparlar. Afgan erkeklerinin felsefesine göre "yemek yapmak" kadınlara özgü bir ayrıcalık değildir.

Afganlar çok tatlı yerler. Yemek kültürlerinde tatlılara büyük önem veren Afganlar bu tatlılarda genelde badem, gül suyu, safran, şam fıstığı, ceviz, yeşil limon veya limon ve posası alınmış tereyağı kullanırlar. Tatlılarını genellikle kızartarak ve üstüne koyu şurup dökerek veya şeker serperek yerler. Fırnee, yani bademli ve kakuleli muhallebi de bu tatlılardan biridir.Fırnee, Afganistan mutfağının vazgeçilmez tatlılarından biridir.

_________________________________

 Afghanistan Cuisine

_________________________________

The type of food served in Afghan cuisine is quite unique. It has been well documented that the foods, tastes and spices of Afghan food are a rather tasteful blend of the regions that surround Afghanistan. Unlike food from it's neighbors to the east, the spices used in Afghan dishes, are neither too hot nor pungent, and in contrast to it's western neighbors, Afghan food is not bland. In fact may western travelers find the foods of Afghanistan a perfect blend of exoticness and good taste.

Cooking and food has a very important role in Afghan culture. Unexpected guests might be seen as rude or an imposition in western culture, but not in Afghan culture. Guests are revered and even in families, people often just drop in with little or no notice and to not have food for them would be unheard of even in the most spur of the moment situations. Coming away from an Afghan table hungry is simply never happens, no matter how little preparation time the host has.

The types off food served are also symbolic for example Qaabuli Pallow is the crown of Afghan cooking and served to special guests or on special occasions such as weddings. Letee is served to new mothers because of its easy on the stomach yet high nutritive value. Dogh is best enjoyed on a hot summer's day and Mahi is served during Nowroz (New Year). Even eggs are prepared in a special way so that a guest is well nourished when they wake up. Afghans also believe food is elemental in nature, and can produce hot or cold, or be neutral in the body. Food is well appreciated and even has special meaning as stepping on a piece of dropped bread is considered sinful.

Afghans take great pride in their cooking and are very happy to see everyone full and satisfied. Afghan cooking is not about exact measurements, and many of the ingredients can be substituted to achieve a similar taste. The amounts of all of the spices can be adjusted to suit your individual tastes. No two Afghans prepare the same dish exactly the same. Creativity is another element that contributes to the wonderful medley of flavors that make up Afghan cooking. Prepare these recipes with love and Nosh-e- Jaan, or good eating.

_________________________________

Kaynak / Source 

Haber Türk / AA

Christi Qazi  
Ahmad Mandegar

Berfend BER

_________________________________

_________________________________