Kilis Mutfağı / Kilis Cuisine

Kilis mutfağı kendine has yemekleriyle zengin bir yapıya sahiptir. Yemekler, “günlük pişen yemekler” ve “özel günlerde yapılan yemekler” olmak üzere ikiye ayrılır.

Kilis yemekleri, zengin Türk mutfağının özelliklerini taşımakla birlikte Halep mutfağı özelliklerini de yansıtır. Kilis mutfağı, Kilis’in konumu gibi ara bir noktadadır. Suriye tatları ile Antep lezzetleri arasında gider gelir. Ama Kilisliye sorarsanız Kilis yemekleri Halep mutfağına da, Antep mutfağına da benzemez, çok özeldir ve güzeldir. Gerçekten de Kilis mutfağı, Halep ve Antep esintileri taşısa da, kendine has, farklı bir mutfaktır. Komşu kentlerdeki ile aynı adı taşıyan bir yemek bile Kilis’te biraz farklıdır.Ön planda yağlı, baharatlı yemekler olduğu gibi zeytinyağlı yemeklerde Kilis mutfağının vazgeçilmez türlerindendir.

Kilis yemeklerinin temelini et ve bulgur oluşturur. Sebze yemekleri bile etli, bulgurlu olur. Kış için hazırlanan kuruluklar tüm yörede olduğu gibi Kilis mutfağında önemli bir yer tutar. Kuruluklarla yapılan dolmaların yeri bambaşkadır. Firikli, bulgurlu, pirinçli içlerle doldurulan patlıcan, acur, kabak, havuç, dolma çeşitleri, lahana, yaprak sarmaları verilen emeğin hakkını veren lezzetlerdir. Mumbar dolmasının yeri ise Kilisli için apayrıdır. Dolmalar kadar içli köfte çeşitleri de Kilis mutfağına damgasını vurur. Köftenin etli etsiz her türlüsü yapılır. İçli köfteden başka çiğ köfte, mercimek köftesi, zeytli (zeytinyağlı) köfteler, fırın köfteler, şiş köfteler saymakla bitmez. Kebaplar da yemekler de acı, tatlı biber, tarçın, kimyon, kuzbara (kişniş) gibi baharatlarla tat kazanır. Tencere yemekleri de çeşit çeşittir. Özetle yoğurtlu yemekler, salçalı, sulu yemekler, musakkalar, bastırmalar derken Kilis mutfağı anlatmakla bitmez. Katmer, künefe, billuriye gibi tatlılar ziyafete son noktayı koyar.

Zeytinyağı, yörede yetiştirilen yüksek kaliteli zeytinlerden elde edilir ki, hemen her Kilislinin mutfağında bulunan vazgeçilmez bir besin maddesidir.

Bağlardan gelen üzümlerle yapılan pekmez çeşitleri ve şireden yapılan tatlılar Kilis’in geleneksel lezzetleri arasında öne çıkar. ‘Yaş pekmez’, ‘Sıcak pekmez’ ve ‘Gün pekmezi’ olmak üzere üç tür pekmez üretilir. Özellikle ‘Gün pekmezi’ kentle özdeşleşmiştir. Şireden yapılan cevizli sucuk, muska, dilme, kesme, tatlı tarhana gibi tatlı lezzetler ile kuru üzüm türleri Kilis’in geleneksel ürünleri arasındadır. Zeytin ve zeytinyağı da bölgenin en nadide lezzetlerindendir.

Güneşte kurutulmuş biber ve patlıcan
 Sun dried eggplant & red pepper

Mevsimsel ev içi beslenme gereği olarak, acur, kabak,patlıcan, biber, musakkalık acir, musakkalık kabak, çarpana patlıcan, bamya, çarpana domates kurutması yapılır.

Kilis yemeklerinde damak zevki ön planda gelmektedir. Yemeklerin lezzetli özel önem verilir. Yemeklerde, yemeğin özelliğine göre çeşitli baharatlar kullanılır.

Dolmalar
Acir Dolması, Kabak Dolması, SIhıl Mahse, Yaprak Sarması, Patlıcan, Rami, İşkembe, Kaburga

Köfteler
İçli Köfte, Oruk, Kübbülmüşviyye, İç Katması, Çiğ Köfte

Çorbalar
Talı Malhıta, Ekşili Malhıta, Köllük Aşı, Kelle Paça, Lebeniye

Et Yemekleri
 Kibe, Mazlum, Mıkşi, Orman Yemeği

Musakkalar
Alinazik, Silkme, Teşrübe, Acur Musakka, Patates Musakka

Etsiz Yemekler
Heylan Kabağı, Pirçikli Kavurması

Pilavlar 
Otlu Aşı, Simit Aşı, Firik Pilavı, Keşkek, Bulgur Aşı, İran Pilavı, Müceddere

Salatalar ( Peyvazlar )
Koruk salatası, Aşkın salatası, Zahter salatası, Pirpirim salatası, Peyvaz (kabaklı, patlıcanlı)

Tatlılar
Peynir Helvası, Zerde, Hedik, Gerebiç, Züngül, Katmer, Belluriye, Şıllık, Cennet Çamuru

Güney Doğu Anadolu Mutfağı -  Southeast Anatolian Cuisine
Kaynak : TGD
             İl Kültür ve Turizm
             Anadolu Jet : Siirt Yemekleri - Diyarbakır Delicacies
             Turkish Cuisine